Công Án Thiền 46 - Ba Thế Giới Không Phật Pháp

Ba Thế Giới Không Phật Pháp

Thiền sư Bàn Sơn một hôm

Nói với đệ tử của ông rằng là:

“Trong ba thế giới nếu mà

Không có Phật pháp thời là làm sao

Chúng ta tìm Tâm ở đâu

Không có Phật pháp làm sao mà tìm?”

“Thế giới ham muốn" trước tiên

“Thế giới vật chất" nối liền theo sau

“Thế giới tư tưởng" cùng nhau

Vạn vật, vũ trụ, trước sau tạo thành.

Phật pháp không có lằn ranh

Vạn pháp do Tâm tạo thành mà thôi.

Chân lý có khắp mọi nơi

Thành tâm tìm kiếm ắt thời tìm ra.

Chỉ cần tiếng dế vọng xa

Hay tiếng suối chảy cũng là tiếng vang

Khiến cho tâm trí mở mang

Đưa đến giác ngộ rõ ràng trước sau.

Bùi Phạm Thành

Ngày 24 tháng 1 năm 2023

---

46. Ba Thế Giới Không Phật Pháp

Bàn Sơn một hôm nói với các đệ tử: “Trong cả ba thế giới không có Phật pháp. Vậy thì chúng ta sẽ tìm Tâm ở đâu?”

"Tam giới" có nghĩa là toàn bộ thế giới, hay vũ trụ.

(Trong Phật giáo, ba thế giới gồm có:

Thế giới của ham muốn.

Thế giới của vật chất.

Thế giới phi vật chất của tư tưởng.)

“Không có Phật pháp” nghĩa là Phật pháp ở khắp mọi nơi, mọi thứ đều là Phật pháp. “Không Phật pháp” có nghĩa là không có Phật pháp như một điều được xác định, hoặc ghi chép, sẵn có trong sách vở. Nếu một người chân thành và có kỷ luật trong việc tìm kiếm chân lý, thì một điều nhỏ nhặt cũng có thể mở mang tâm trí đưa đến giác ngộ: thí dụ như tiếng dế kêu hay tiếng suối chảy.

Trích trong tập 2 - Sự Tỉnh Thức (Sống Trong Chánh Niệm)
Biên soạn bởi Thiền sư Gyomay M. Kubose (1905-2000)

46. Three Worlds, No Dharma

Banzan (盤山寶積, Panshan Baoji, Banzan Hōshaku, 720-814) said to his disciples one day, “In all the three worlds there is no Dharma. Where, then, shall we look for the Mind?”

The "three worlds" means the whole world, or the universe.

(In Buddhism the three worlds that comprise the whole are the world of desires, the material world, and the non-material world of thought.) 

"There is no Dharma" means the Dharma is everywhere, everything is Dharma. "No Dharma" means no Dharma as such. If one is sincere and disciplined in seeking truth, a trifling thing may open the mind to enlightenment: the voice of a cricket or the sound of a stream.

Mạn bàn:

Trong phương pháp huấn luyện, hay giảng dạy, của Thiền tông, các thiền sư thường dùng công án để khích động sự suy nghĩ của thiền sinh. Công án là ngón tay chỉ trăng. Ngón tay chính là công án, và trăng là bản chất thật sự mà chúng ta đang tìm kiếm.

Thứ nhất, nó phá tan ảo tưởng của chúng ta: Nó cho chúng ta biết rằng những mưu cầu tâm linh của chúng ta – việc tìm kiếm giáo lý, kinh nghiệm, hay thậm chí là "giác ngộ" như một mục tiêu – về căn bản là sai lầm. Tất cả đều là một phần của tam giới ảo tưởng.

Thứ hai, nó chuyển hướng sự chú ý của chúng ta: Nó đưa chúng ta trở về nguồn gốc của mọi trải nghiệm – chính là Tâm. Nhưng nó không cho chúng ta một khái niệm về Tâm đó là gì.

Thứ ba, nó giải quyết nghịch lý: Câu trả lời không phải là "Tâm ở đây" hay "Tâm ở kia". Câu trả lời nằm ngay trong chính hành động đặt câu hỏi. "Ở đâu" không phải là một địa điểm, mà là sự nhận thức phi nhị nguyên rằng Tâm không tách biệt với bất cứ điều gì.

Công Án Thiền 46 - Ba Thế Giới Không Phật Pháp là một công án thiền thật ngắn nhưng thật sâu sắc, cho chúng thấy giáo lý tối hậu của "Tam Giới, Vô Pháp" cũng chính là cốt lõi của Thiền tông: Đừng tìm kiếm Pháp; hãy là Pháp. Đừng tìm kiếm Tâm; Hãy là Tâm trí. Chính sự tìm kiếm đã ngăn cản chúng ta nhận ra rằng điều mà chúng ta đang tìm kiếm chính là điều đang thực hiện việc tìm kiếm.