Header Ads

Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840 - 1893) Nhạc Sĩ Danh Tiếng Người Nga


Phạm Văn Tuấn

Pyotr Ilyich Tchaikovsky là nhà soạn nhạc người Nga đầu tiên thuộc về thời kỳ Lãng Mạn (the Romantic Period). Vào năm 1884, nhạc sĩ Tchaikovsky đã được Sa Hoàng Alexander III vinh danh và được ân thưởng trợ cấp suốt đời.

Vào thời kỳ Tchaikovsky còn là một thiếu niên, tại nước Nga không có nền giáo dục âm nhạc công lập cho nên Tchaikovsky đã được huấn luyện để trở nên một công chức rồi do lòng đam mê âm nhạc, Tchaikovsky đã xin vô học Nhạc Viện Saint Petersburg mới được thành lập và ông đã tốt nghiệp trường này vào năm 1865.

Tại Nhạc Viện mới này, đường lối giáo dục âm nhạc được hướng về nền âm nhạc cổ điển Tây Phương khác với phong trào âm nhạc quốc gia đương thời, thể hiện bởi Nhóm 5 Nhạc Sĩ (the Five).

Pyotr Ilyich Tchaikovsky là nhạc sĩ người Nga đầu tiên viết ra các bản nhạc hòa tấu thuộc về nền Âm Nhạc Phương Tây. Tchaikovsky là một thiên tài âm nhạc, đã tạo nên các giai điệu đặc sắc, đáng nhớ, đã khéo léo dùng các âm thanh của các nhạc cụ tương phản trong dàn nhạc, đặc biệt là dùng các nhạc cụ gió (wind instruments).

Tchaikovsky đã phối hợp các nét nhạc cơ bản của người dân Nga, các giai điệu dân gian, vào nền nhạc Tây Phương vì vậy nhạc điệu của Tchaikovsky hàm chứa nhiều sắc thái thay đổi, tương phản và đặc biệt. Các thí dụ về nét vẻ sinh động và nhiều mầu sắc của nền âm nhạc Nga là hai bản “Hành Khúc Slav” (the Slavonic March, 1876) và “Khai Khúc 1812” (the 1812 Overture, 1882). Ngoài ra còn có nhiều giai điệu hấp dẫn với các nét nhạc rất độc đáo thể hiện trong các bản nhạc vũ ballet của Tchaikovsky.

Tchaikovsky đã dung hòa đường lối âm nhạc Quốc Gia với nền âm nhạc cổ điển Tây Phương trong các phạm vi hòa âm, giai điệu và các căn bản khác.  

1/ Thuở thiếu thời.

Pyotr Ilyich Tchaikovsky chào đời vào ngày 07 tháng 5 năm 1840 tại Votkinsk, một thị trấn nhỏ trong khu vực Vyatka (bây giờ là Udmurtia) trong Đế Quốc Nga, trong một gia đình có lịch sử về quân đội. Cha của Pyotr là ông Ilya Petrovich Tchaikovsky đã từng là Trung Tá và kỹ sư trong Bộ Hầm Mỏ (the Department of Mines) và đã từng trông coi công trình đường sắt Kamsko-Votkinsk.

Ông nội của Pyotr là cụ Pyotr Fedorovich Tchaikovsky đã ra đời trong làng Mikolayivka, Poltava Gubernia, thuộc Đế Quốc Nga mà ngày nay lại thuộc về Xứ Ukraine. Ông cụ Pyotr này đã phục vụ trong quân đội như là một phụ tá bác sĩ rồi sau này là Tỉnh Trưởng của tỉnh Glazov trong miền Vyatka, còn ông cụ cố Fyodor Tchaikovsky là một người Zaporozhian Cossac, đã ở dưới quyền của Đại Đế Peter (Peter the Great) trong trận chiến Poltava vào năm 1709.

Trái qua phải: Pyotr, Alexandra Andreyevna (mẹ),
Alexandra (chị), Zinaida, Nikolai, Ippolit,
Ilya Petrovich (cha)
Bà mẹ của cậu Pyotr tên là Alexandra Andreyevna (khuê danh là d’ Assier) là người vợ thứ hai trong 3 bà vợ của ông Ilya, bà này rất trẻ, kém chồng 18 tuổi. Cả hai ông bà Ilya và Alexandra đều đã được huấn luyện về các bộ môn nghệ thuật, kể cả âm nhạc, để xử dụng trong các buổi hội họp giải trí tại miền đất xa xôi của nước Nga.

Trong số 6 anh chị em, Tchaikovsky thân thiết với người chị Alexandra và 2 em sinh đôi tên là Anatoly và Modest. Alexandra kết hôn với Lev Davidov, có 7 người con và đặc biệt đã giúp đỡ Tchaikovsky trong các năm nhạc sĩ này sinh sống lang thang và một trong lũ 7 người cháu kể trên, nhạc sĩ Tchaikovsky đã thân mật với cậu Vladimir Davidov mà ông đã đặt tên là “Bob”.

Vào năm 1844, gia đình Tchaikovsky đã mướn cô phụ giáo gốc người Pháp, 22 tuổi, tên là Fanny Durbach, nhờ vậy vào năm lên 6 tuổi, cậu Tchaikovsky đã nói thông thạo tiếng Pháp và tiếng Đức. Tchaikovsky đã quyến luyến cô phụ giáo này và tình cảm yêu mến của cô ta thì trái ngược với sự lạnh lùng và xa cách của bà mẹ. Cô Durbach cũng đã lưu trữ được nhiều sáng tác âm nhạc ban đầu của Tchaikovsky và là người kể lại nhiều giai thoại lúc còn trẻ của nhạc sĩ này.

Cậu Tchaikovsky bắt đầu học đàn dương cầm vào tuổi lên 5 rồi trong vòng 3 năm, đã đọc các bản nhạc nhanh giống như thầy dạy nhạc của mình nên đã được cha mẹ khuyến khích thực tập đàn dương cầm. Tuy nhiên vào năm 1850, Tchaikovsky được cha mẹ gửi đi theo học tại trường Luật Khoa Hoàng Gia tại Saint Petersburg (the Imperial School of Jurisprudence) bởi vì họ nghĩ rằng cách giáo dục này sẽ chuẩn bị cho Tchaikovsky trở nên một công chức.

Tại nước Nga vào thời bấy giờ, nghề âm nhạc chỉ giúp cho học viên trở nên một thầy giáo dạy nhạc hay một nhạc công trong các rạp hát hoàng gia, cả hai chức nghiệp này đều bị coi là thấp kém trong xã hội, chỉ cao hơn các nông dân.

Vào năm lên 10, Tchaikovsky được gửi tới lớp dự bị của Trường Luật Khoa Hoàng Gia, lớp học này ở cách nhà 1,300 km (800 dậm). Tchaikovsky phải theo học tại nơi này trong 2 năm rồi sẽ được chuyển lên học chính thức trong 7 năm trường. 

Tchaikovsky đã sớm bị cách ly với bà mẹ thân yêu và rồi bà mẹ bị qua đời do bệnh dịch tả (cholera) vào năm 1854, tất cả các bất hạnh này đã khiến cho Tchaikovsky bị trầm cảm. Tchaikovsky phải sống cô đơn nơi trường lớp nhưng cũng được đền bù bằng tình bạn hữu với Aleksey Apukhtin và Vladimir Gerard.

Vào thời gian này, âm nhạc dù không phải là một ưu tiên ở trường học nhưng lại là một cây cầu nối Tchaikovsky với các bạn hữu. Tchaikovsky và vài bạn học thường hay tham dự các buổi trình diễn nhạc Opera và Tchaikovsky cũng ứng tác đàn các bản nhạc khi các bạn hữu ca hát trong ban hợp ca.

2/ Yêu thích Âm Nhạc.

Vào năm 1855, ông Ilya đã trả tiền cho Tchaikovsky theo học âm nhạc với ông Rudolph Kundinger và ông thầy âm nhạc này đã nhận thấy rằng tương lai của một nhạc sĩ tại nước Nga thì không sáng sủa, cho nên dù cho ông ta nhận ra tài năng của Tchaikovsky nhưng vẫn khuyến khích Tchaikovsky nên theo đuổi công việc học vấn căn bản để làm việc cho Bộ Tư Pháp sau này.

Vào ngày 10 tháng 6 năm 1859, Tchaikovsky ở tuổi 19, đã tốt nghiệp từ Trường Luật Khoa và trở nên một công chức cấp thấp trong Bộ Tư Pháp. Đồng thời Hội Âm Nhạc Nga (the Russian Musical Society = RMS) được thành lập vào năm 1859 do Nữ Bá Tước Elena Pavlovna (là bà cô gốc Đức của Sa Hoàng Alexander III) và với nhạc sĩ dương cầm kiêm nhà soạn nhạc Anton Rubinstein, người được Nữ Bá Tước bảo trợ.

Trước kia, các Sa Hoàng và giới quý tộc Nga đã quan tâm tới việc mời các nhân tài của châu Âu tới nước Nga và họ vẫn thường xuyên bảo trợ các buổi hòa nhạc công cộng cũng như việc đào tạo căn bản âm nhạc chuyên nghiệp.

Tchaikovsky khi đang theo học ở
Moscow Conservatory.
Hình chụp năm 1863
Vào năm 1861, Tchaikovsky theo học các lớp học của Hội Âm Nhạc RMS giảng dạy do nhạc sĩ Nikolai Zaremba tại Lâu Đài Mikhailovsky (bây giờ là Viện Bảo Tàng Nga = the Russian Museum). Đây cũng là nơi khởi đầu cho Nhạc Viện Saint Petersburg (the Saint Petersburg Conservatory) mở ra vào năm 1862. Tchaikovsky đã theo học tại Nhạc Viện này từ năm thứ nhất, được học hòa âm (harmony) và đối điểm (counterpoint) với Thầy Zaremba và học về phối khí (instrumentation) và sáng tác (composition) với Thầy Rubinstein.

Nhờ theo học tại Nhạc Viện, Tchaikovsky đã có được hai lợi ích. Thứ nhất, Nhạc Viện đã huấn luyện Tchaikovsky trở thành một nhạc sĩ chuyên nghiệp với các phương tiện nhờ đó Tchaikovsky đã thành công về sáng tác và thứ hai, Tchaikovsky đã hiểu biết rõ ràng về các nguyên tắc và hình thức của nền Âm Nhạc Tây Phương nhờ vậy Tchaikovsky đã điều hòa được các ảnh hưởng Nga và Tây Phương trong các sáng tạo âm nhạc. Cả hai phương diện này đã hòa hợp và lệ thuộc lẫn nhau trong các nét nhạc của Tchaikovsky và các cố gắng của Tchaikovsky đã là nguồn cảm hứng và khởi đầu cho các nhạc sĩ sáng tác người Nga để họ tạo nên các thể điệu cá nhân của chính họ,

Trong cuốn sách tự thuật (autobiography), Thầy Rubinstein đã coi Tchaikovsky là một nhạc sĩ sáng tác thiên tài (a composer of genius) nhưng vị thầy này đã không vừa lòng với các đường lối cấp tiến trong các sáng tạo của người học trò Tchaikovsky.

Khi Tchaikovsky nộp lên bản Giao Hưởng Thứ Nhất (the First Symphony) để Hội Âm Nhạc Nga trình diễn tại Saint Petersburg thì hai vị thầy Rubinstein và Zaremba đã từ chối cứu xét tác phẩm trừ khi Tchaikovsky chịu sửa đổi khá nhiều bên trong sáng tác của mình. Tchaikovsky đã làm theo lời yêu cầu của hai vị thầy nhưng bản Giao Hưởng Thứ Nhất vẫn bị từ chối. Bất mãn, Tchaikovsky đã rút lại bản Giao Hưởng để rồi sáng tác này đã được trình diễn mà không có phần sửa đổi tại Moscow vào tháng 2 năm 1868.

3/ Giáo Sư Âm Nhạc.

Sau khi đã tốt nghiệp âm nhạc vào năm 1865, người em của Thầy Rubinstein là Nikolai đã mời Tchaikovsky nhận chức Giáo Sư Âm Nhạc Lý Thuyết (Professor of Music Theory) tại Nhạc Viện Moscow sắp được khai trương. Vào thời đó, lương tháng của một giáo sư âm nhạc chỉ là 50 rubles nhưng đề nghị này đã làm cho Tchaikovsky lên tinh thần và chàng nhạc sĩ trẻ tuổi này đã nhận lời mời một cách nồng nhiệt.

Tchaikovsky còn được lên tinh thần nhờ một trong các sáng tác của ông là bản nhạc Characteristic Dances (Các Vũ Điệu Đặc Biệt) được nhạc sĩ Johann Strauss II điều khiển tại một buổi hòa nhạc trong Công Viên Pavlovsk vào ngày 11 tháng 9 năm 1865 (sau này Tchaikovsky đã đổi lại tên bản nhạc thành “Vũ Điệu của các Thiếu Nữ Cỏ Thơm” (Dances of the Hay Maidens) trong vở nhạc vũ kịch opera The Voyevoda.

Từ năm 1867 tới năm 1878, Tchaikovsky vừa giảng dạy âm nhạc, vừa sáng tác và cũng phê bình âm nhạc. Công việc này đã khiến cho Tchaikovsky quan tâm tới ngành âm nhạc đương thời và có nhiều cơ hội đi du lịch ra hải ngoại. Trong các bài phê bình, Tchaikovsky đã ca ngợi Beethoven, coi Brahms là nhạc sĩ được đề cao quá mức, khâm phục Schumann và Wagner, đồng thời ông cũng than phiền về tình trạng yếu kém của ngành nhạc vũ kịch Nga (Russian Opera).

4/ Nhóm 5 Nhạc Sĩ.

Tchaikovsky và nhóm "The Five"
(ngược chiều kim đồng hồ - từ dưới):
 Mily Balakirev, César Cui,
Alexander Borodin, Modest Mussorgsky,
và Nikolai Rimsky-Korsakov
Vào năm 1856, trong khi Tchaikovsky còn đang theo học Luật Khoa thì ông Anton Rubinstein đã vận động các nhà quý tộc để thành lập Hội Âm Nhạc Nga (the Russian Musical Society), rồi cùng với nhà phê bình Vladimir Stasov và nhạc sĩ dương cầm 18 tuổi tên là Mily Balakirev, tất cả đã hội họp để thảo luận về nền Âm Nhạc Quốc Gia Nga, họ đã dùng các bản nhạc vũ kịch (opera) của Mikhail Glinka làm kiểu mẫu, đề cao nền âm nhạc dân gian, phủ nhận cách thực hành âm nhạc Tây Phương và dùng các phương tiện hòa âm không Tây Phương chẳng hạn như nguyên cung bậc (the whole tone) và các âm giai quãng tám (octatonic scales). Họ coi các nhạc viện theo kiểu mẫu Tây Phương là không cần thiết và ác cảm với việc nuôi dưỡng các tài năng bản xứ.

Sau đó, các nhạc sĩ đề cao nền Âm Nhạc Cổ Truyền Nga được gọi tên là “Nhóm 5 Nhạc Sĩ” (The Five), gồm có: Balakirev, Cesar Cui, Modest Mussorgsky, Nikolai Rimsky-Korsakov và Alexander Borodin. Nhạc sĩ Rubinstein đã chỉ trích nhóm nhạc sĩ này bởi vì họ nhấn mạnh vào công việc sáng tác âm nhạc nghiệp dư, trong khi đó Balakirev rồi sau này là Mussorgski đã tấn công Rubinstein về tính cách bảo thủ âm nhạc (musical conservatism) và cách tin tưởng vào cách huấn luyện âm nhạc chuyên nghiệp. Tchaikovsky và các đồng nghiệp trong Nhạc Viện là những người đứng giữa.

Mặc dù các cảm tình nửa chừng với Nhóm 5 Nhạc Sĩ, Tchaikovsky vẫn dành tình cảm cho phần lớn các nhạc sĩ trong nhóm này. Vào năm 1869, Tchaikovsky và Balakirev cùng làm việc với nhau để tạo nên một tác phẩm đầu tiên của Tchaikovsky mà được mọi người ca ngợi, đó là “Khai Khúc Tùy Hứng Romeo và Juliet” (the fantasy-overture Romeo and Juliet), đây là sáng tác mà Nhóm 5 Nhạc Sĩ tận tình ca ngợi. Nhóm này cũng đề cao bản Giao Hưởng Số 2 (the Second Symphony), có tên phụ là “Người Nga bé nhỏ” (the Little Russian).

Mặc dù có được các lời ngợi khen, Tchaikovsky vẫn cố gắng giữ vững lập trường âm nhạc độc lập (musical independence) giữa Nhóm 5 Nhạc Sĩ và Nhóm Nhạc Sĩ Bảo Thủ của Nhạc Viện Saint Petersburg.
Danh tiếng của Tchaikovsky dần dần gia tăng. Nhạc Trưởng kiêm nhạc sĩ dương cầm Hans von Bulov là người đầu tiên đã trình diễn bản Concerto Thứ Nhất dành cho Dương Cầm (the First Piano Concerto), ngoài ra còn có các nghệ sĩ khác như Adele Aus der Ohe, Max Erdmannsdorfer, Eduart Napravnik và Sergei Taneyev.

Âm nhạc của Tchaikovsky càng trở nên phổ thông nhờ các thính giả người Nga có sở thích nghe âm nhạc nhẹ chuyển dần sang các sáng tác nhạc dương cầm. 

Bản nhạc vũ kịch (opera) đầu tiên của Tchaikovsky tên là The Voyevoda được căn cứ vào vở kịch của Alexander Ostrovsky, được ra mắt đại chúng vào năm 1874, sau đó là các sáng tác khác.

5/ Đời sống riêng tư.

Các nhà tiểu sử học đều đồng ý rằng Tchaikovsky là một người đồng tính (homosexual). Tình yêu đầu tiên của ông được cho là với Sergey Kireyev, một sinh viên trẻ tuổi của trường Luật Khoa Hoàng Gia (the Imperial School of Jurisprudence). Tchaikovsky đã sống cả cuộc đời hầu như độc thân. Vào năm 1868, ông đã gặp gỡ cô ca sĩ người Bỉ tên là Désirée Artôt, cả hai người đã say mê nhau nhưng vì cô Artôt đã từ chối rời bỏ sân khấu để tới sinh sống tại nước Nga, cho nên cuộc liên hệ đã bị chấm dứt. Sau này, Tchaikovsky cho biết cô Artôt là người đàn bà duy nhất mà ông đã từng yêu thương.

Vào năm 1877 ở tuổi 37, Tchaikovsky đã cưới cô cựu sinh viên của mình tên là Antonina Miliukova nhưng cả hai không hợp với nhau về tâm lý và sinh lý, cho nên cuộc hôn nhân này chỉ kéo dài được 2 tháng rưỡi.

Tchaikovsky còn được một góa phụ giầu có giúp đỡ, đó là bà Nadezhda von Meck. Bà này là một người bạn trợ giúp về tâm lý và tài chính cho chàng nhạc sĩ trong 13 năm, từ năm 1877 tới năm 1890, để cho Tchaikovsky chuyên tâm vào công việc sáng tác. Tchaikovsky đã gọi bà Von Meck là “người bạn tốt nhất” và họ đồng ý không hề gặp nhau trong bất cứ hoàn cảnh nào.

6/ Các năm sinh sống lang thang.

Sau khi cuộc hôn nhân đổ vỡ, Tchaikovsky sinh sống tại nước ngoài trong 6 năm, ông hoàn thành vở kịch Eugene Onegin, điều khiển bản Giao Hưởng Số 4 (the Fourth Symphony) và sáng tác bản Violin Concerto. Tchaikovsky trở về Nhạc Viện Moscow vào mùa thu năm 1879 rồi trong các năm kế tiếp, ông đi du lịch khắp châu Âu, tới miền quê của nước Nga nhưng chỉ đi một mình, tránh các tiếp xúc xã hội và sống nhờ vào lợi tức đều đặn do bà bạn Von Meck gửi đến.

Vào thời gian này, danh tiếng của Tchaikovsky đã gia tăng đồng thời tại nước Nga, phần âm nhạc của Tchaikovsky cũng được đánh giá lại, phần chính là nhờ Nhà Văn người Nga Fyodor Dostoevsky. Nhà văn này đã kêu gọi mọi người cùng “hài hòa thế giới” (universal unity) nhân dịp khánh thành Đài Tưởng Niệm Pushkin tại Thủ Đô Moscow vào năm 1880. Nhiều người đã ca ngợi Tchaikovsky, kể cả  giới trí thức trẻ của Saint Petersburg.

Vào năm 1880, Giáo Đường Chúa Cứu Thế (the Cathedral of Christ the Saviour) gần hoàn thành tại Thủ Đô Moscow, 1881 là Lễ Đăng Quang của Sa Hoàng Alexander III và năm 1882 là năm Triển Lãm Nghệ Thuật Moscow và Kỹ Nghệ (the 1882 Moscow Arts and Industry Exhibition), nhân các cơ hội lớn lao này, nhạc sĩ Rubinstein đã khuyến khích Tchaikovsky sáng tác một tác phẩm âm nhạc để tưởng niệm.

Tchaikovsky đã đồng ý và đã hoàn thành tác phẩm trong 6 tuần lễ, đây là Khai Khúc 1812 (the 1812 Overture). Đối với nhiều người yêu âm nhạc, đây là tác phẩm mà họ biết rõ nhất bởi vì “rất lớn tiếng và ồn ào” (very loud and noisy).


1812 Overture (16:39)
Trình bày bởi dàn nhạc Skidmore College

Ngày 23 tháng 3 năm 1881, nhạc sĩ Nikolai Rubinstein qua đời tại thành phố Paris. Vào tháng 12 năm đó, Tchaikovsky đã viết ra tác phẩm “Piano Trio in A minor” (bản nhạc dương cầm 3 bè theo thể La thứ) để tưởng nhớ Nhạc Sĩ Rubinstein. Tác phẩm này được trình diễn tại Nhạc Viện Moscow vào ngày giỗ thứ nhất của ông Rubinstein rồi trở nên rất thịnh hành trong thời gian mà Tchaikovsky còn sinh sống. Tới tháng 11 năm 1893, bản nhạc này là “khúc nhạc bi ai” của chính Nhạc Sĩ Tchaikovsky, trong các buổi tưởng niệm ông tại Moscow và Saint Petersburg.

Sa Hoàng Alexander III
Vào tháng 3 năm 1884, Sa Hoàng Alexander III đã trao tặng cho Nhạc Sĩ Tchaikovsky “Huy Chương St. Vladimir, đệ tứ đẳng” (the Order of St. Vladimir, fourth class) rồi vào năm sau, Tchaikovsky còn được Sa Hoàng tặng tiền lương hưu hàng năm là 3,000 rubles trong suốt đời.

Tchaikovsky được mời làm Giám Đốc của Hội Âm Nhạc Nga (the Russian Musical Society) tại Thủ Đô Moscow trong thời gian 1889-1890 và trong dịp này, ông đã mời các nhạc sĩ danh tiếng tới Moscow để điều khiển các dàn nhạc, những vị đó gồm có Johannes Brahms, Antonin Dvorak và Jules Massenet.

Vào năm 1891, Tchaikovsky đã điều khiển dàn nhạc của Hội Âm Nhạc New York (the New York Music Society) tại Sảnh Đường Carnegie (Carnegie Hall).

Rimsky-Korsakov cùng với Alexander Glazunov, Anatoly Lyadov và nhiều nhạc sĩ khác đã thành lập nên Nhóm Âm Nhạc Balyayev (the Balyayev Circle), đặt theo tên của một thương gia và nhạc sĩ tài tử là người đã từng bảo trợ và xuất bản âm nhạc. Tchaikovsky đã quan hệ thân mật với nhóm âm nhạc này hơn là Nhóm 5 Nhạc Sĩ và sự liên hệ còn kéo dài cho tới khi ông qua đời.

Vào năm 1892, Tchaikovsky được mời làm hội viên của Hàn Lâm Viện Mỹ Thuật (the Academie des Beaux-Arts) của nước Pháp rồi năm sau, Đại Học Cambridge của nước Anh đã trao tặng ông Bằng Cấp Danh Dự Tiến Sĩ Âm Nhạc (an honorary Doctor of Music degree).

7/ Qua đời.

Vào ngày 16 và 28 tháng 10 năm 1893, Tchaikovsky điều khiển dàn nhạc trình diễn lần đầu tiên Bản Giao Hưởng Số 6 (his Sixth Symphony – the Pathétique) tại Saint Petersburg. 9 ngày sau, ông qua đời ở tuổi 53, có lẽ do bệnh dịch tả (cholera) vì ông uống nước không đun sôi tại một tiệm ăn địa phương.

Nhạc Sĩ Piotr Ilyich Tchaikovsky được chôn cất tại Nghĩa Trang Tikhvin (the Tikhvin Cemetery) gần các ngôi mộ của các nhạc sĩ bạn là Alexander Borodin, Mikhail Glinka, Modest Mussorgsky, Nikolai Rimsky-Korsakov và Mily Barakirev.

Tượng của Tchaikovsky ở Simferopol, Crimea

8/ Âm Nhạc của Tchaikovsky.

Nhạc sĩ Piotr Ilyich Tchaikovsky đã từng thú nhận rằng “tôi lớn lên tại các miền đất xa xôi, thuở thiếu thời tràn đầy vẻ đẹp không thể cắt nghĩa được của các nét nhạc đặc biệt của nhạc dân gian Nga”.

Thực ra, nhạc phong của Tchaikovsky không những hàm chứa nhạc nét dân tộc Nga mà còn có các nét nhạc của các dân tộc Pháp, Ý và Đức.

Các sáng tác âm nhạc của Tchaikovsky đã mang theo các truyền thống âm nhạc Tây Phương nhiều hơn là trong các công trình âm nhạc của các nhạc sĩ đương thời, đó là Nhóm 5 Nhạc Sĩ. Tchaikovsky đã biết cách hòa hợp các yếu tố quốc gia và quốc tế để tạo nên các nét nhạc của riêng mình, vừa chủ động, vừa đam mê. 

Tchaikovsky đã diễn tả được các cảm xúc của riêng mình qua tiếng nhạc khiến cho người nghe âm nhạc của ông cũng liên tưởng được những gì mà ông đã từng cảm xúc, kể cả các nỗi u buồn mà đã chìm sâu vào trong tâm hồn của tác giả nhạc sĩ.

Pyotr Ilyich Tchaikovsky là một nhà soạn nhạc phong phú cả về 2 loại thanh nhạc và nhạc cụ (vocal and instrumental). Các sáng tác dàn nhạc (orchestral) được phổ biến nhiều nhất gồm:

  • Bản Piano Concerto Số 1 theo thể Si giáng (in B Flat minor, 1875),
  • Bản Violin Concerto (1878).
  • Bản Khai Khúc Tùy Hứng Romeo và Juliet (the fantasy-overture Romeo and Juliet, 1869).

Về các bản nhạc dành cho Vũ Ballet, có các sáng tác như sau:

Các diễn viên trong vũ nhạc The Sleeping Beaty (Người Đẹp Đang Ngủ) năm 1890

Một con tem của Nga mang hình ảnh của vũ nhạc The Swan Lake (Hồ Thiên Nga)


  • The Swan Lake (Hồ Thiên Nga, 1876)
  • The Sleeping Beaty (Người Đẹp Đang Ngủ, 1889),
  • The Nutcracker (Cái Đập Hạt Dẻ, 1892),

Trong số 8 bản nhạc vũ kịch Opera, các bản nhạc sau đây được trình diễn nhiều lần: 

  • Eugene Onegin ( 1877 – 1878),
  • Pique Dame (the Queen of Spade = Nữ Hoàng bài lá Bích, 1890).

Ngoài ra còn có các bản nhạc hòa tấu như: March Slave (Slavic March) và Overture 1812.

Âm Nhạc của Tchaikovsky gồm có các giai điệu rất hay, vừa trải dài, vừa nhẩy quãng, giống như các vũ công. Các giai điệu này có khi được lặp lại thành các lời ca kêu vang do nét nhạc lực lớn và cách phối khí tràn đầy. Các bản nhạc hòa tấu của Tchaikovsky thì mang đầy mầu sắc âm nhạc do các tương phản rõ ràng và do các biến hóa (alterations) của các nhạc cụ dây (strings), gió (wind) và đồng (brasses).

Phẩm chất cảm xúc của âm nhạc của Tchaikovsky đã được thể hiện bằng các tương phản về nhịp độ (tempo), độ mạnh nhẹ (dynamic) và chủ đề (thematic) tại các cao điểm của cảm tính.

Phạm Văn Tuấn

Tài liệu tham khảo: Wikipedia.org.; Britannica Encyclopedia,




No comments

Powered by Blogger.