Cô Bé Bán Diêm
Bùi Phạm Thành
Trời lạnh cắt da, tuyết rơi mịt mù khiến buổi chiều cuối năm tối xầm hẳn
lại. Trong bóng tối lạnh lẽo này, một cô bé trông thật tội nghiệp, với đầu
trần và chân đất, lầm lũi đi dọc theo con phố. Khi rời nhà, cô bé cũng có
mang dép, một đôi dép mòn vẹt của mẹ cô để lại, đôi dép quá lớn so với đôi
chân của cô bé. Thế nhưng nó cũng đã tuột mất khi cô bé cố gắng chạy thật
nhanh để vượt qua đường rầy xe lửa, khi hai toa tàu đang lao vùn vụt
với một vận tốc kinh hoàng trên đường sắt.
Khi cô bé quay lại tìm đôi dép, thì một chiếc đã lạc đâu mất, không thấy; còn
chiếc kia thì bị một con chuột cống tinh ma tha chạy, có lẽ đem về tổ để làm
cái nôi cho những đứa con của nó. Bởi vậy cô bé tội nghiệp kia phải bước
bằng đôi chân trần nhỏ bé, đã ửng đỏ và tím bầm vì lạnh. Cô bé mang một lượng
khá nhiều diêm trong túi của chiếc tạp dề, loại áo khoác khi nấu bếp, và cầm
trên tay một bó diêm khác nữa. Dường như chẳng có ai thèm để ý đến cô bé,
thế cho nên suốt cả ngày, cô bé chẳng bán được một chiếc que diêm nào cả.
Đêm nay là đêm Giao Thừa, thế cho nên mọi gia đình trong khu phố đều chuẩn bị
cho bữa ăn cuối năm trong khung cảnh ấm cúng của gia đình. Qua cửa sổ, những ngọn
nến sáng lấp lánh và mùi gà tây quay thơm phức của bữa tiệc cuối năm,
thì bên ngoài đường, một bé gái đang bước đi run rẩy vì lạnh và đói dưới màn
tuyết rơi phủ trắng trên những lọn tóc xoăn, trông thật thảm thương.
Đến một góc phố, ở giữa hai căn nhà, một cao một thấp, cô bé ngồi co ro, cố
gắng thu mình lại, đôi chân nhỏ bé đã kẹp sát vào người, nhưng cô bé vẫn
thấy càng lúc càng lạnh hơn. Về nhà ư, cô bé không dám, vì chưa bán được một
que diêm nào cả. Về nhà mà không có tiền thì chắc chắn cô sẽ bị một trận đòn
từ cha cô. Vả lại nhà cô thì cũng rất lạnh, bởi vì cũng chỉ hơn nơi này là
phía trên có một cái mái, nhưng gió vẫn lùa qua những lỗ hổng lớn, cho dù đã
được vá víu bằng rơm rạ và giẻ rách.
Bây giờ thì đôi bàn tay nhỏ bé của cô gần như tê cóng vì lạnh. Ừ nhỉ, cô bé tự
nhủ, một chiếc que diêm có thể cho cô ta một chút hơi ấm cho những ngón tay tê
cóng, nếu cô ta dám làm điều ấy. Và cô bé làm thật, lấy ra một que diêm quẹt
vào vách tường. "Xoẹt" chiếc que diêm cháy bùng lên, hơi ấm toả ra, với ánh
sáng lấp lánh như một ngọn nến, và cô bé hơ tay trên hơi ấm của ngọn lửa nhỏ
bé đó. Đối với cô bé, giống như đang được ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có
chân bằng đồng bóng loáng, với những vật trang trí bằng đồng ở bên trên. Ánh
lửa của que diêm không những mang đến cho cô bé hơi ấm, mà còn cả những hình
ảnh tuyệt vời. Cô bé duỗi chân ra để sưởi ấm cho chúng, thế nhưng ngọn lửa nhỏ
bé của chiếc que diêm đã vụt tắt, chiếc lò sưởi biến mất, trên tay cô bé chỉ
còn lại chiếc que diêm đã tàn.
Cô bé quẹt thêm một que diêm nữa, ánh lửa bùng lên sáng rực, và chỗ nào ánh
lửa rọi vào tường thì khoảng tường đó trở nên trong suốt, có thể nhìn xuyên
qua, và như thế, cô bé có thể nhìn thấy cảnh tượng bên trong căn nhà. Trên bàn ở phòng ăn, một tấm khăn trải bàn trắng như tuyết; bên trên là những đồ dùng bằng sứ
lộng lẫy và một con gà tây quay thơm phức được nhồi với táo và mận khô. Và một
điều đáng chú ý là con gà tây nhảy khỏi đĩa, đi lắc lư trên sàn nhà với dao và
nĩa cắm trên ngực, cho đến khi tiến gần đến cô bé tội nghiệp; thì que diêm vụt
tắt, và không còn gì nữa ngoài bức tường dày, lạnh và ẩm ướt. Cô bé lại bật
một que diêm khác. Giờ đây cô bé thấy mình đang ngồi dưới cây thông Noel lộng
lẫy nhất, to hơn cả cây thông mà cô bé đã nhìn thấy qua cửa kính nhà của một
thương gia giàu có.
Hàng ngàn ngọn đèn đang lấp lánh trên những cành cây xanh tươi, những bức
tranh có màu sắc rực rỡ, giống như những bức tranh cô bé đã nhìn thấy qua cửa
kính của những tiệm buôn, và tất cả đang nhìn xuống cô. Cô bé vươn hai tay về phía
chúng, thì que diêm lại tắt. Những ngọn đèn trang trí trên cây thông Noel càng
lúc càng bay lên cao, bây giờ, chúng như những vì sao trên trời. Bỗng dưng, có một ngôi sao
rơi xuống tạo nên một vệt sáng dài.
Cô bé thảng thốt "Có người vừa mới chết!" Đó là điều mà bà ngoại của cô bé,
người duy nhất thương cô nhưng giờ không còn nữa, đã nói với cô rằng mỗi khi
có một vì sao rơi là một linh hồn lên tới Thượng đế.
Cô bé lại quẹt một que diêm khác vào tường: ánh sáng lại toả ra, và trong ánh
sáng rực rỡ đó là bà cụ già, tươi sáng và rực rỡ, thật dịu dàng, thể hiện một
tình thương bao la.
"Bà ngoại!" cô bé kêu. "Bà cho cháu theo với! Cháu biết bà sẽ đi mất khi que
diêm tắt; bà sẽ tan biến như cái lò sưởi ấm áp, như con gà tây quay ngon lành,
và như cây thông Noel lộng lẫy!" Cô bé vội vã quẹt thật nhanh cả bó diêm vào
tường, vì cô ta muốn chắc chắn rằng sẽ giữ được bà ngoại ở gần mình. Và những
que diêm ấy đã tỏa ra một thứ ánh sáng rực rỡ đến mức sáng hơn cả ánh sáng của buổi
trưa, và chưa bao giờ cô bé thấy bà ngoại đẹp và cao đến thế. Bà cúi xuống cầm
tay đứa cháu gái bé nhỏ, rồi cả hai cùng bay lên trong sự tươi sáng và vui sướng
dâng cao, rất cao, và ở trên cao đó, không lạnh, không đói, cũng không lo lắng
- họ đã về với Thượng đế.
Ở trong góc giữa hai căn nhà, vào một sáng bình minh se lạnh, một cô bé
ngồi dựa lưng vào tường, với đôi má ửng hồng và miệng cười - chết cóng vào
buổi tối cuối cùng của năm cũ. Cô bé đã chết cứng và ngồi đó với
những que diêm của cô, trong đó có một bó đã cháy rụi. "Cô bé muốn sưởi ấm
bằng mấy que diêm," mọi người đều nhận xét như vậy. Và hiển nhiên là không ai có thể bết về
những gì đẹp đẽ mà cô bé đã thấy; thậm chí, không ai có thể tưởng tượng về sự huy
hoàng mà ở đó, cùng với bà ngoại, cô bé đã bước vào niềm vui trọn vẹn của một năm mới.
Bùi Phạm Thành
Phỏng dịch truyện The Little Match Girl
của Hans Christian Andersen, viết năm 1845
Truyện thơ:
Cô Bé Bán Diêm
Ngài trời cơn lạnh cắt da,
Tuyết rơi mù mịt chiều tà dần buông.
Lầm lũi đi trên con đường,
Đầu trần chân đất thảm thương vô cùng.
Đôi dép mòn vẹt dưới chân,
Đã văng đâu mất khi băng qua đường.
Vì phải chạy nhanh qua đường,
Tránh chiếc xe lửa đang vùn vụt qua.
Đôi chân nhỏ bé rồi ra,
Chỗ đỏ chỗ tím bởi là lạnh căm.
Trên tay cô bé đang cầm
Bó diêm để bán, ai cần thì mua.
Nhưng mà từ chiều đến giờ,
Chẳng ai để ý chẳng mua chút gì.
Những bó diêm trong tạp dề,
Vẫn còn nguyên đó chẳng hề ai mua.
Đêm nay là đêm Giao Thừa,
Nhà nhà xum họp đón chờ chúa xuân.
Gia đình êm ấm quây quần,
Bên lò sưởi ấm, bên mâm cỗ đầy.
Thơm phức mùi gà tây quay,
Thoát ra cửa sổ mà bay ra ngoài.
Cảnh đời ôi thảm thương thay,
Bên trong ấm áp, bên ngoài lạnh căm.
Cô gái bé nhỏ tóc xoăn,
Co ro đói lạnh âm thầm ai hay.
Trời chiều tuyết trắng bay bay,
Phủ lên cô bé thân gầy lạnh run.
Tìm góc ấm tạm dừng chân,
Giữa hai căn phố tránh cơn lạnh này.
Thu mình co khép chân tay,
Nhưng cơn giá buốt cuối ngày tăng thêm.
Chẳng bán được một que diêm,
Chẳng kiếm được một chút tiền hôm nay.
Về nhà ư, chuyện chẳng may,
Không tiền cha đánh đòn ngay tức thì.
Mà nhà thì có khác chi,
Mái che mục nát khác gì nơi đây.
Bây giờ thì đôi bàn tay
Tê cóng vì lạnh trong ngày tuyết rơi.
Ừ nhỉ, một que diêm thôi,
Chắc cũng đủ ấm cho đôi tay gầy.
Liều lĩnh cô bé làm ngay
Lấy que diêm quẹt lên ngay vách tường
Chiếc que diêm cháy lửa hồng
Đưa bàn tay lạnh để hong chút nồng.
Que diêm ánh lửa bập bùng,
Như lò sưởi sắt chân đồng sáng choang.
Tay ấm lòng vui ngập tràn,
Nhưng que diêm ấy cháy tàn thật nhanh
Trả lại vùng tối vắng tanh
Cùng cơn gió lạnh vây quanh chỗ ngồi.
Que diêm nữa, lửa sáng ngời
Ánh sáng chiếu rọi vào nơi vách tường
Ô kìa trong suốt như gương
Để cô bé thấy bên trong rõ ràng.
Căn nhà ấm cúng vô vàn
Khăn trắng như tuyết trên bàn trải ra.
Đồ sứ lộng lẫy xa hoa,
Cùng với thơm phức con gà tây quay.
Ô kìa cảnh lạ lắm thay
Gà nhày khỏi đĩa múa may trên sàn
Trên lưng dao nĩa còn mang
Khập khiễng đang bước đến gần bên cô.
Que diêm tắt thật bất ngờ
Còn đây ẩm lạnh một bờ tường thôi.
Que diêm khác bật lên soi
Thấy mình sung sướng đang ngồi ung dung
Bên gói quà, dưới cây thông
Đèn mầu lấp lánh tưng bừng, ôi chao
Đẹp hơn cây thông hôm nào
Cô nhìn thấy ở nhà hào phú kia.
Trên tường đẹp đẽ, ô kìa
Tranh vẽ rực rỡ như chia nỗi mừng
Những bức tranh cô đã từng
Nhìn thấy chúng vẫn được trưng cửa hàng.
Giang đôi tay, lòng rộn ràng
Cô muốn ôm chúng vào lòng chút thôi.
Nhưng que diêm tàn lụi rồi
Ánh đèn lấp lánh lên trời vụt bay
Giờ đây cao chín tầng mây
Chúng là những ánh sao này lung linh.
Sao rơi, vệt sáng thình lình
Một ngôi sao rụng, một linh hồn lìa.
Cô bé nhớ lại trước kia
Khi ngoại còn sống nói về sao rơi
"Một sao rơi, một hồn người,
Vụt bay lên tới cõi trời vô biên."
Một que diêm nữa bật lên,
Rõ ràng ngoại đứng trên thềm rạng soi.
Đôi tay giang rộng đón mời
Chung quanh toả sáng khung trời ấm êm.
"Ngoại ơi" cô bé kêu lên,
"Cho cháu được ở kế bên suốt đời
Xin ngoại đừng vội chân rời
Diêm tắt tất cả sẽ rời nơi đây
Lò sưởi ấm, con gà tây
Cây Noel cũng vụt bay lên trời
Cho cháu theo với, Ngoại ơi
Ở đây đói lạnh một đời lầm than."
Ngoại cầm tay đứa cháu ngoan
Cả hai bà cháu thiên đàng vụt bay.
Ở giữa góc hai nhà này
Buổi sáng rực rỡ của ngày đầu năm
Có một cô bé nghiêng nằm
Chết cóng vì lạnh tựa lưng vách tường.
Nhưng trên môi vẫn còn vương
Nụ cười rạng rỡ vô thường ai hay.
Nhìn xem vương vãi nơi đây,
Những que diêm cháy còn đầy xung quanh.
Kẻ qua đường cũng thương tình,
Những que diêm chẳng ấm mình qua đêm.
Nào ai biết những que diêm
Đã cho cô bé một đêm tuyệt vời.
Giờ thì cô bé lìa đời,
Trên môi vẫn nở nụ cười hồn nhiên.
(Bùi Phạm Thành - ngày 28 tháng 3 năm 2021)
Bùi Phạm Thành
Nguyên tác:
The Little Match Girl (by Hans Christian Andersen)
Post a Comment