Công Án Thiền: 25 - Lật Đổ Bình Nước

Lật Đổ Bình Nước

Có một thiền viện mới xây

Cần tìm sư để đến đây trụ trì

Nhìn quanh trong các học trò

Xem ai xứng đáng để mà chọn đây.

Bách Trượng nghĩ một kế hay

Làm ra câu đố xem ai giải cùng.

Lấy bình nước để giữa sân

Bảo “Hãy tả nó không cần gọi tên?"

Một vị sư cả nói liền

“Gốc cây không thể là tên vật này."

Quy Sơn nấu cơm thường ngày

Lấy chân gạt đổ, bước ngay ra ngoài.

Bách Trượng nở một nụ cười

“Sư cả, ông đã thua rồi, hiểu không."

Quy Sơn từ đó được phong

Trụ trì thiền viện mới trong vùng này.

Chấp chước, so sánh vật này

Cố dùng lý luận giải bày nọ kia

Vẫn còn vướng mắc thế kia

Làm sao có thể trụ trì thiền môn

Hãy nhìn việc làm Quy Sơn

Đá đổ bình nước không cần nói chi

Bình nước chẳng nghĩa lý gì

Chỉ là bình nước cần chi luận bàn.

Thiền là thực tế rõ ràng

Đừng cố so sánh, luận bàn khác đi.

Bùi Phạm Thành

Ngày 4 tháng 1 năm 2023

25. Lật Đổ Bình Nước

Bách Trượng muốn cử một thiền sư làm trụ trì cho một thiền viện mới. Ông nói với đồ đệ là bất cứ ai trả lời đúng sẽ được chỉ định. Đặt một bình nước trên đất ông hỏi: “Ai có thể nói nó là gì mà không cần nêu tên của nó?”

Sư trưởng tràng nói: “Không ai có thể gọi nó là gốc cây.”

Quy Sơn, nhà sư đầu bếp, dùng chân gạt đổ bình nước rồi đi ra ngoài. Bách Trượng cười nói: “Sư trưởng tràng thua rồi." Và Quy Sơn trở thành trụ trì của thiền viện mới này. 

Sư trưởng tràng còn chấp vào bình nước và muốn nói một chút gì về nó, trong khi Quy Sơn vượt lên câu hỏi. Dùng trí huệ để trả lời câu hỏi là một cách sai lầm. Câu hỏi của cuộc đời phải trả lời bằng cả tính nết của con người, chứ không phải chỉ là sự hiểu biết của mình.

25. Tipping Over a Water Vase

Hyakujo (百丈懷海 - Pai-chang Huai-hai, Hyakujo Ekai, 720-814) wished to send a monk to open a new monastery. He told his pupils that whoever answered a question most ably would be appointed. Placing a water vase on the ground, he asked, "Who can say what this is without calling its name?"

The chief monk said, "No one can call it a tree stump." 

Isan, the cook monk, tipped over the vase with his foot and went out. Hyakujo smiled and said, "The chief monk loses." And Isan became the master of the new monastery.

The chief monk was still attached to the water vase and tried to say something about it, whereas Isan transcended the problem, or question. To try to answer the question intellectually is a totally wrong approach. Life's questions are answered by the totality of a person's character, not by the extent of one's learning.