Chính Trị Hoa Kỳ Trong Tuần - Từ Ngày 1 Tháng 12

Chúng ta có thể nói, mà không sợ bị sai lầm, Hoa Kỳ là một quốc gia đứng đầu thế giới về hầu hết mọi mặt, kể cả "mặt trái" của sự hỗn loạn chính trị và tranh chấp đảng phái. Nơi đây, chúng ta thử lược qua vài điểm, một phần nhỏ, đáng chú ý trong mớ tin tức chính trị hỗn độn của Hoa Kỳ trong tuần qua. 

Trong tuần lễ kể từ ngày 1 tháng 12, các sự kiện chính trị nổi bật của Hoa Kỳ tập trung vào các biện pháp hạn chế nhập cư mới, một phán quyết gây tranh cãi của Tòa án Tối cao về việc phân chia lại khu vực bầu cử, và nhiều hành động khác nhau của chính quyền tổng thống Trump.

Các biện pháp hành pháp và vấn đề nhập cư

• Hạn chế nhập cư: Sau vụ xả súng ở Washington D.C. do một người nhập cư gốc Afghanistan gây ra, chính quyền Tổng thống Trump đã công bố thêm các biện pháp hạn chế đối với chương trình tị nạn và xin tị nạn của quốc gia này. Chính quyền cũng tạm dừng việc xét duyệt đơn xin thẻ xanh và quốc tịch đối với người dân từ 19 quốc gia trước đây bị cấm nhập cảnh và bắt đầu chương trình xem xét lại hồ sơ của tất cả người Afghanistan đã được cấp quy chế tị nạn tại Mỹ.
• Thay đổi về cơ cấu tổ chức và nhân sự: Tòa phúc thẩm đã phán quyết có lợi cho chính quyền khi tuyên bố việc Tổng thống Trump sa thải các thành viên thuộc đảng Dân chủ của các cơ quan độc lập (Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Công vụ và Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia) là hợp pháp. Ngoài ra, một nhân viên cao cấp cũng báo hiệu về khả năng sẽ đảo ngược những thay đổi về phân loại chủng tộc và sắc tộc trong cuộc kiểm tra dân số đã được chính quyền Biden phê duyệt cho cuộc kiểm tra dân số năm 2030. Việc này ảnh hưởng đến việc phân chia lại khu vực bầu cử, thực thi các biện pháp bảo vệ quyền công dân và định hướng hoạch định chính sách. (Sự thay đổi này không ảnh hưởng gì đến Người Mỹ gốc Việt)

Tòa án Tối cao và Hệ thống Tư pháp

• Phân chia khu vực bầu cử: Tòa án Tối cao, với phán quyết 6-3, đã cho phép bản đồ phân chia khu vực bầu cử quốc hội mới của Texas được tiếp tục thực hiện. Quyết định này có thể giúp đảng Cộng hòa giành được nhiều ghế hơn trong Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.
• Quyền công dân theo nguyên tắc nơi sinh: Tòa án Tối cao đã đồng ý xem xét sắc lệnh hành pháp của ông Trump nhằm chấm dứt quyền công dân theo nguyên tắc nơi sinh. Chúng ta hãy chờ xem phán quyết cuối cùng của Tối Cao Pháp Viện. Điều này ảnh hưởng nhiều đến việc các bà bầu du lịch Hoa Kỳ để đẻ con mang quốc tịch Mỹ. Sau này có thể bảo lãnh cha mẹ, anh em, họ hàng sang Mỹ. Phương pháp "du lịch đẻ" này rất phổ biến với dân Tàu.
• Phán quyết của Tối cao pháp viện: Có thể nói, trong nhiệm kỳ thứ 2 của tổng thống Trump đã có nhiều sự kiện pháp lý được đưa lên tới Tối cao Pháp viện nhất; với đặc điểm là hầu hết các phán quyết của Tối cao Pháp viện đều nghiêng về phía của chính phủ Trump. Đây cũng chứng tỏ sự khôn khéo và giỏi về luật pháp của bộ tư pháp và người đứng đầu là Pam Bondi, người đã từng là luật sư biện hộ cho tổng thống Trump ở nhiệm kỳ 1, khi ông bị luận tội để truất quyền. 

Quốc hội và Lập pháp

• Hoạt động của Hạ viện: Hạ viện đã thông qua năm dự luật về doanh nghiệp nhỏ với sự đồng thuận của cả hai đảng theo thủ tục rút gọn. Nhiều ủy ban đã đưa ra lịch trình tổ chức các phiên điều trần về các chủ đề bao gồm:
• Giám sát việc sáp nhập ngân hàng, 
• Bổ sung câu hỏi về quốc tịch vào cuộc kiểm tra dân số
• Luận tội các thẩm phán liên bang. Từ khi Tổng thống Trump nhậm chức ở nhiệm kỳ 2, một số thẩm phán liên bang đã liên tục đưa ra nhiều phán quyết ngăn cản lệnh hành pháp. Đa số là có khuynh hướng đảng phái. Sự ngăn cản nhiều khi có vẻ lố bịch, phô trương quyền hành, hay thiên vị đảng phái, khiến sự chống đối này trở thành "Chiến Tranh Luật Pháp - Lawfare" giữa Hành Pháp và Tư Pháp. Thế cho nên Hạ Viện mới đưa ra nghị trình luận tội các thẩm phán liên bang (impeachment of federal judges).
• Chính sách năng lượng: Tiêu chuẩn hiệu quả nhiên liệu sửa đổi của chính quyền sẽ giảm mục tiêu từ khoảng 50 dặm/gallon vào năm 2031 xuống chỉ còn 34 dặm/gallon, gây ra sự chỉ trích từ các nhóm bảo vệ môi trường.

Quan hệ quốc tế và kinh tế

• Chiến lược an ninh quốc gia mới (New National Security Strategy): Chính quyền Tổng thống Trump đã công bố một chiến lược an ninh quốc gia nhấn mạnh lợi ích kinh doanh của Mỹ và giảm thiểu nhập cư, đồng thời tránh đưa ra phán xét về các chế độ độc tài, một sự thay đổi so với các chiến lược trước đây tập trung vào việc truyền bá dân chủ. Phần thay đổi có lẽ qua bài học "Trung Cộng sẽ thay đổi khi được hội nhập vào WTO". Đây là bài học cay đắng nhất của Hoa Kỳ và cả thế giới tự do.
• Thuế quan: Costco đã kiện chính quyền Trump về các loại thuế quan áp đặt lên các đối tác thương mại của Mỹ. Các loại thuế quan này được dự báo sẽ khiến mỗi gia đình Mỹ phải chi thêm hơn một nghìn đô la vào năm 2025. Điều này dễ hiểu, vì hàng hoá bán trong Costco hầu hết là sản xuất từ Trung Cộng. Hàng rẻ, có lợi cho người tiêu thụ, nhưng lại mở cửa ngõ cho Trung Cộng bá chủ thị trường, trở thành cường quốc, đàn áp, xâm lăng các quốc gia nhỏ, nghèo, ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương. Điều này tương tự như Châu Âu mua dầu khí của Nga, khiến Nga có đủ tiền bạc để nuôi dưỡng chiến tranh xâm lược Ukraine, và biết đâu chừng sẽ lan rộng tới Đông Âu.
• Chính sách đối ngoại: Hoa Kỳ sẽ đứng ra để tổ chức hội nghị G20 lần đầu tiên kể từ năm 2009. 
• Những lo ngại của NATO: Đại sứ Mỹ tại NATO, Matthew Whitaker, đã làm cho liên hệ Mỹ-Châu Âu thêm căng thẳng khi công khai đặt câu hỏi liệu châu Âu có "chỉ còn là một viện bảo tàng" hay không. Câu hỏi này đã gây ra mối lo ngại cho các thành viên NATO, với các nhà phân tích cảnh báo rằng nó có thể là "tin xấu cho châu Âu - và thậm chí là tin tốt hơn cho Nga", khi Hoa Kỳ đánh giá thấp liên minh lớn nhất của Châu Âu.

Trên đây chỉ là một phần nhỏ trong mớ hỗn độn của chính trị Hoa Kỳ. Sự truyền tải thông tin và bình luận để hướng dẫn quần chúng, hoàn toàn lệ thuộc vào giới truyền thông với khuynh hướng đảng phái của họ. Cùng một tin, nhưng giới truyền thông cánh tả và cánh hữu, sẽ chuyển tải và bình luận hoàn toàn khác nhau. Thế cho nên, cũng có nhiều người theo quan điểm "Bỏ qua bình luận, thông tin hàng ngày, và chỉ đọc bản in cuối cùng mà thôi." Thế nhưng "bản tin cuối cùng" nếu không hợp với quan điểm của kẻ thông tin, thì đó cũng sẽ là "Bản tin một chiều cuối cùng mà thôi." 

Có một điều chúng ta nên nhớ rằng "Đời sống chúng ta bị chi phối bởi nguyên lý NHỊ NGUYÊN" có nghĩa là có xấu thì có tốt, và ngược lại. Thế cho nên, đôi khi câu nói rất bình dân nhưng lại là điều cần phải áp dụng hàng ngày "Thấy vậy, đọc vậy, nghe vậy, nhưng chưa chắc đã hoàn toàn là như vậy."

Lâm Viên

(Đọc, chọn lọc và tổng hợp)